فرهنگ نامه اداری(تلخند)

گزارش کار:

جدول و آمار و بیلان کارهاى انجام شده یا انجام نشده یا نیمه انجام و بى‏سرانجام که به اطلاع مقام مافوق یا عموم مردم رسانده مى‏شود (کتبى یا شفاهى) و هدف از تنظیم و ارائه آن، یا جلب رضایت مدیر یا زمینه براى جذب بودجه است.
این که چند درصد گزارش، »واقعى« است، نیاز به گروه تحقیق و تفحص دارد. در بعضى جاها گزارش کار خواستن، یعنى وادار کردن طرف به سرهم‏بندى و بافتن راست و دروغ. در همین راستا، به گزارش‏هاى چاق و چله‏تر و مفصل‏تر، توجه بیشترى مى‏شود.
بعضى از اهل نظر گفته‏اند: این نوع بازى‏ها، نوعى منافق‏پرورى است؛ »العهدةُ عَلى الرّاوى«.

مؤسسه:

جا و تشکیلاتى براى رسیدن به اهداف مالى، سیاسى، فرهنگى و غیره. مؤسسه‏ها گاهى هدفند و گاهى »وسیله«. بعضى مدیران، با امکانات ادارى به تأسیس مؤسسه‏هاى جنبى و سایه مى‏پردازند و حاشیه مى‏سازند؛ تا در روزگار معزولى، دستشان به جایى بند باشد. این هم نوعى »بندبازى« است!

محرمانه:

یعنى خبرها، گزارش‏ها و آمار و ارقامى که همه کس نباید بدانند و داراى طبقه‏بندى است.
محرمانه، خیلى محرمانه، سرى، به کلى سرى و... از اصطلاحات این بخش است.
اگر ملت محرمند و کارها شفاف است، پس نباید »محرمانه«اى وجود داشته باشد. البته گاهى چیزهایى از »خودى‏ها« پنهان مى‏شوند تا غیرخودى‏ها نشنوند و ندانند و این، عیبى هم ندارد؛ اما وقتى محرمانه‏ها را نامحرمان زودتر و دقیق‏تر از محرمان مى‏دانند، پس چه محرمانه‏اى؟
بشکند فک آدم‏هاى دهن لق که دهانشان زیپ ندارد. آمین یا رب العالمین.

مدیریت:

توان اداره کردن بهینه یک مجموعه. بعضى‏ها مدیریت مادرزادى دارند و »مدیر« به دنیا آمده‏اند؛ بترکد چشم حسود! بعضى هم چون اهل ساخت و پاخت نیستند، به »ضعف مدیریت« متهم مى‏شوند.
مدیر کارآمد، کسى است که هم »نیاز«ها را بشناسد، هم »نیرو«ها را، هم »امکانات« را و هم بتواند نیروها را براى رفع نیازها، به کار گیرد. این، یک مهارت و تجربه است و تنها با یک »ابلاغ« و »حکم« به دست نمى‏آید. مدیران پروازى، مدیران چند منظوره، مدیرانِ بومى، مدیران تزیینى و دکورى، مدیران پشت صحنه و مدیران نخبه و نمونه، از تقسیمات مدیریت به شمار مى‏روند.

مشاور:

به کارشناسى گفته مى‏شود که »عقل منفصل« رئیس و مدیر است و به او کمک فکرى مى‏کند و گاهى نیز براى برخى مسئولین بى‏کار و معزولین محترم، عنوانِ دهان پر کنى است که به قصد حلال شدن حقوق دریافتى و ارتزاق از بیت‏المال، به این منصب نصب مى‏شوند؛ تا هم دهان‏هایى بسته شود و هم حرمت اشخاص محترم و معنَون، محفوظ بماند.

معاون:

هر چند به معناى کمک کار و یاور است، ولى اغلب به جاى رئیس، تصمیم مى‏گیرد و عمل مى‏کند و این همه قدرت، محصول همان »تا«ى آخر »معاونت« است که بسى محکم ادا مى‏شود و کارآیى بالایى دارد. بعضى‏ها معاونت در جرم و خلاف دارند و برخى هم معاونت در خیر و ثواب.

منحنى:

خمیده و کج. در هندسه، خط منحنى در مقابل خط مستقیم و منکسر است و در ادارات، هنگام ترسیم فعل و انفعالات عملکرد و جریان امور، با ترسیم منحنى و نمودار، به تشریح کارهاى انجام شده یا در دست اقدام و اُفت و خیزهامى پردازند و در برخى ادارات هم نمودار عملکرد، همیشه منحنى است. گاهى هم در رسم منحنى‏ها، به »کمیت« بیش از »کیفیت«، بها داده مى‏شود.

موازنه:

برابرى دخل و خرج؛ اعتبار و هزینه؛ بدهى‏ها و مطالبات. اگر مدیرى نتواند بین بخش‏هاى مختلف مجموعه خود، موازنه ایجاد کند و هزینه‏هایش بیش از اعتبارش باشد، کارش زار است. سعدى مى‏گوید:
بر احوال آن کس بباید گریست
که دخلش بود نوزده، خرج بیست

میز:

چهار پایه‏اى شیک و گران بها (فلزى یا چوبى) که مدیران پشت آن مى‏نشینند و بسى جاذبه دارد؛ به خصوص نوع ریاستى آن؛ یعنى »میز ریاست«. میز هم مثل »صندلى« است که شرح آن گذشت؛ یعنى گاهى بر سر تصاحب و حفظ آن، کشمکش‏ها صورت مى‏گیرد. اوایل انقلاب، نمایشى از تلویزیون پخش شد به نام »میز« که بسى جالب و عبرت‏آموز بود (به آرشیو صداوسیما مراجعه شود).

نمودار:

(به »منحنى« مراجعه شود).

وام:

آن چه با ده‏ها شرط و پیش شرط، در برخى نهادها، مؤسسه‏ها و بانک‏ها، به متقاضیان پرداخت مى‏شود؛ آن هم با هزار خفت و خوارى و بیا و برو که وام‏گیر را پشیمان مى‏کند. وام‏گیران، عمرى قسط مى‏دهند؛ تایک وام را ادا کنند.

وجدان کارى:

همان نیروى محرکه درونى است که افراد را به انجام مسئولیت‏ها و وظایف بر مى‏انگیزد؛ چه دیگران بدانند یا نه؛ تشویق کنند یا نه و بپسندند یا نه. مدیر موفق، کسى است که این نیرو را در بدنه مجموعه خویش بدمد و این وقتى عملى است که وجدان کارى در خود مدیر، زنده باشد، و گر نه،
ذات نایافته از هستى بخش
کى تواند که شود هستى بخش؟

هزینه:

خرج؛ مصرف مال در موارد نیاز. این عمل از کارهاى مدیران است که از طریق مسئولان مالى و صندوق‏دار و حساب‏دار، اجرا مى‏شود. از بیت‏المال و بودجه کم مى‏شود؛ تا بر اعتبار و وجهه مدیر افزوده شود. بعضى در هزینه کردن از بیت‏المال، خیلى دست و دل بازند.
شاعر مى‏گوید:
خرج که از کیسه مهمان بود
حاتم طایى شدن آسان بود
پایان یافت این فرهنگ نامه؛ تا چه قبول افتد و چه در نظر آید.